het schip

Gecroonde Leeuw

kamerbouwjaarwerftypelengtelaadvermogenbemanningkanonnen
Enkhuizen1654Enkhuizenspiegelretourschip150 voet1200 ton--
gebruiksstatus van het schip
datumreisschipper
8-7-1654
24-12-1655
24-12-1656
18-12-1657
25-6-1659
23-12-1661		Nederland - Indië
Indië - Nederland
Nederland - Indië
Indië - Nederland
Nederland - Indië
Indië - vergaan		Schram
onbekend
onbekend
onbekend
Frederik Pool
Frederik Pool
de Reis
vannaarreisduuraantal koppen
plaatsdatumdatumplaatsdagenbemanningpassagiersoverlijden
Vlieland8-7-1654?Goeree----
Goeree3-9-16549-1-1655De Kaap128--?
De Kaap9-1-165528-1-1655De Kaap19---
De Kaap28-1-165512-5-1655Batavia103--?
   Totaal-  50
Govert de Bruijn
deze reiszijn ervaring
functiemaandbriefschuldbriefbegunstigdedatumfunctie
adelborst---08-07-1654adelborst
Notulen
Resolutions of the Council of Policy of Cape of Good Hope
jan. 1655Jan van Riebeek, commandeur aan de Kaap, maakt bij aankomst van het schipDe Gecroonde Leeuwin zijn journaal de volgende aantekening:
'9e dito. Noch al even schoon, warm, sonneschijn weer, met een wetelijck luchtjen, waermede op den middagh hier wel ter rheede quam 't schip deGecroonde Leeuw, van de camer Enkhuysen, met den oppercoopman Pieter de Goyer en schipper Schram, den ... July pass. uytgelopen ende nergens aen geweest als nu hier, hebbende al omtrent 50 dooden ende nu noch wel over de 100 siecken, daer wij ten eerste ververssinge van cool, wortelen etc toe na boort sonden.'
bron schipper, datum aankomst en vertrek:
Dagverhaal van Jan van Riebeek, commandeur aan de de Kaap. 1e deel (1652-1655). Werken van het Historisch Genootschap, gevestigd te Utrecht. 1884.
12-1-1655Dijnsdagh den 12en Januarij 1655.

Heden aen ons den Commandeur ende Raedt deser fortresse de Goede Hope gecommitteert comende den ondercoopman Lucas van der Dussen, by speciale commissie van des scheepsoverigheyt van 't schipde gecroonde Leeuw, ten principalen omme te versoecken dat wij souden gelieven in dese fortresse geapprehendeert over te nemen haren sargeant Lambert Steenhage ende syn huijsvrou, bij haer heden morgen achtervolgende der selver resolutie (ons gecommuniceert) gesaijseert ende in versekeringe genomen, over dat de selve geduyrende de uijtreijse van den beginne af sich seer inhorbitant ende inobedient tegen hunne overicheijt hebben gecomporteert na luijt van de blycken, daer van by de selve te exhiberen, Item dat wy oock souden gelieven na genomen informatie aen te nemen de judicatuere van de saecke op dat den voorsz Scheepsrade door hem sargeandt niet souden mogen worden gecalumineert te weten syne formele partijen ende gene neutrale rechteren, ende gemerckt datter gemeent wort verschreven sergeandt al wy grooten aenhangh van soldaten soude hebben, die op do. schipp stercker als de matroosen sijn, Soo is na goedt overlegh verstaen tot voorcominge van alle onheijlen ende te vreesen swarigheden, d' opperhooffden van voorsz schip haer versouck toe te staen, ende ten dien eijnde den gedaghten sergeant versekert aen lant te halen met syn vrou mitsghaders de selve bij provisie gesepareert te detineren, omme als dan van wedersyde soodanige vorder informatie ende examinatie van saecken te nemen als behoorlijck is, ten eynde ons blycken moge wat in den grondt van de saecke sijn worden dier halven by desen gecommit[t]eert den schipper van 't galjot de Roode Vosch, Jan Simonsz, ende den corporael Willem Muller, omme door den geweldiger deser fortresse over te nemen ende aen lant te halen voornoemden sergeant ende vrouw ten fijne voormelt, ende alsoo voorsz ondercoopman uijt den name van de versz opperhooffden des gemelten schips oock versoeckt dat des sergeantscamertien op 't schip soude mogen worden gesloten ende versegelt ten eijnde de selve moghte gedechargeert blijven van eenige caluminen van vercortinge haerer goederen daer in staende, soo syn de versz gecommit[t]eerde oock gelast op dito cammertien te setten 't segel van den Commandeur voorsz haer ten dien eynde mede gegeven.

Aldus gedaen ende geresolveert in 't Fort de Goede Hope ten dage ende jare als voren.

JAN VAN RIEBEECK. 1655.
F. VERBURGH. 1655.
JANN SIJMESEN.
JAN VAN HARDENBERCH. 1655.
R. DE MAN, Secrets
21-1-1655Donderdagh den 21en January 1655.

In den Rade deser fortresse de Hope versterckt met d' opperhooffden van 't schip den Draeck door de opperhooffden van 't schipde gecroonde Leeuwovergelevert synde dese navolgende Requeste.

Aen d' E Commandeur van 't Fort de Goede Hope ende byhebbenden Raet.

Met behoorlycke eerbiedinge syn de opperhooffden van 't schipde gecroonde Leeuwremonstrerende hoe dat door den tyt van 6 maenden die tusschen Patrya ende dese jegenwoordige rheede mits de slapheijt des wints ende aengenaem weder syn door gebracht alle de graeuwe ende witte erreten syn geconcuimeert die haer op de reijse waren mede gegeven ende tot potspijs voor de 340 ophebbende coppen niet meerder wert bevonden als 15 smaltonnen gort daer mede maer 20 dagen ende langer niet connen strecken, ende gemerckt van dese rheede aff gaende datelyck in couder climaet vervallen, 't volck des te hongerigh mitsdien 't gort verschaft synde genootsaeckt sullen syn dagelyckx vlees ende speck te schaffen, waerdoor de consumptie verre d' Hrn. Mrs. mede gegeven rantsoenbrieff sal comen te excedeeren, tot groote schade van de E. Compe. als in India het speck ende vlees dienstigh ende ten hooghsten noodigh synde, weshalven sy vertho[o]nders haer sijn addresserende aen syn Ed., reverentelijck versouckende dat de gemelte E. Hr. Commandeur gelieve tot weghneminge van die vennootsaeckte groote consumptie van speq ende vlees haer lieden met gort ofte rys tot potspijs te subsidieeren. 't Welck doende.

Welck voorsz request welgeresumeert hebbende, goet gevonden is, de gemelte opperhoofden tot antwoort te dienen eerst van wegen d' opperhoofden deser gedachter fortresse dat van 't selve niet can gemist worden alsoo selfs uyt de aencomende schepen moeten versorght syn insonderheijt van 't potspys daer 't hier ter plaetse van den beginne aen doorgaens dapper aen gehapert heeft, ende voor soo heel langh jegenwoordigh oock niet geprovideert is, Item oock een kleyntien dat men al moghte oversetten voor 350 man op do. schip wesende weynigh helpen can, echter evenwel dewijle na de ordere van d' E. Hrn. Generael ende Raden van India 't garnisoen alhier vry sal moeten besneden worden ende dier halven al goet deel volcx sullen dienen mede na Batavia te gaen, is toe gestaen de gemelte opperhoofden daer toe met 2000 lb. rijs te secunderen uyt het forts magasyn.

Ende aengaende d' opperhoofden van 't schip den Draeck verclaren gansch niet cunnen ofte mogen missen ende derhalven de scheepsvictualie op rakende 't 's lants fictualie sullen moeten aen tasten gelijck dat wel meer gebeurt.

Ende alsoo den oppersurgyn deser fortresse genaempt Matthijs Witsma remonstreert dat seker persoon, genaempt Dirck Janse Lyndrayer, van onreyne sieckte heeft gecureert ende den gewesen pasient hem daer voor belooft hadde de somme van 44 gl. welcke geen contante hebbende, versochte op den supliant reecq. mochten goet gedaen ende den anderen voor belast worden om alsoo aen rechtmatige betalinge te comen, Soo is den supliant versouck toegestaen ende den bouckhouder gelast 't selve in debita forme te boucken op dat alles blycken na behooren.

Aldus gedaen in 't Fort de Goede Hope ten dage ende jare als vooren.
JAN VAN RIEBEECK. 1655.
WILHEM VOLGER.
PIETER ALBERTS.
FR. V.BURGH, 1655.
SAMUEL VOLCKERTSZ.
JANN SIJMESEN.
JAN VAN HARDENBERCH. 1655.
JAN VAN HARWARDEN.
R. DE MAN, Secrets.
1-4-16551655, 1 april

[..] We believe it would be rather venturesome to call at the Cape, and though we are not sure whether the vessel will touch, we have nevertheless sent this letter here to you, in case she does, and also to inform you of the arrival, since our last letter, of the Nieuw Enckhuysen, so that of the Old fleet, only the Oliphant,Gecroonde leeuw, and Brouwershaven have not yet put in an appereance. God grant that they may soon do so.

bron: Precis of the Archives Cape of Good Hope - Letters and Documents Received - 1649-1662 - Part 1.pdf, blz 194
Opmerkingen
reis• Het schip is op 8 juli 1654 vanuit Vlieland vertrokken, maar vanwege lekkage heeft het een tussenstop in Goeree gemaakt. Uiteindelijk is het pas op op 3 september 1654 daadwerkelijk vertrokken.
• Volgens het dagverhaal van Jan van Riebeeck overlijden op dit eerste deel van de reis al 50 man en zijn er 100 zieken aan boord. Het aantal doden is hoog, maar in deze periode van de VOC-vaart niet ongebruikelijk.
• Door het ontbreken van een voornaam is het uitermate onzeker, maar mogelijk wordt Volckert Adriaanszoon Schram bedoeld. Hij is kapitein tijdens de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog (1652 en 1654) en in 1656 was hij in dienst bij de VOC en schopt het uiteindelijk tot vice-Admiraal (bron:Wikipedia). Indien het dezelfde man is, is het een ervaren schipper. Ook zou hij dan niet vanaf 1656, maar al vanaf eind 1654 in dienst zijn van de VOC.
lading• Over de lading van het schip is niets bekend.