Kwartierstaat Elze van de Wetering

het schip Vijvervreugd
kamer	bouwjaar	werf	type	lengte	laadvermogen	bemanning	kanonnen
Zeeland	1742	Middelbrug	spiegelretourschip	150 voet	1150 ton	300	-
gebruiksstatus van het schip
datum	reis			schipper
13-5-1744	Nederland - Indië - vergaan			Hendrik Bossen
de Reis
van		naar		reisduur	aantal koppen
plaats	datum	datum	plaats	dagen	bemanning	passagiers	overlijden
Rammekens	13-5-1744	14-9-1744	De Kaap	124	254	-	6
De Kaap	14-9-1744	1-10-1744	De Kaap	18	-	-	-
De Kaap	1-10-1744	6-12-1744	Batavia	66	282	7	8
			Totaal	207
de Schipper
naam			datum	functie		schip
Hendrik Bossen		zijn ervaring	27-5-1725 11-2-1738 13-5-1744	matroos ? matroos ? schipper		Ravenstein St Laurens Nieuw Vijvervreugd
de Bemanning
functies	adelborst (1), assistent (1), bootsman (1), bootsmansmaat (1), bosschieter (42), bottelier (1), botteliersmaat (1), derde meester (1), derdewaak (1), hooploper (17), jongen (2), jongmatroos (6), jongsoldaat (4), kok (1), koksmaat (1), konstabel (1), konstabelsmaat (3), korporaal (3), kwartiermeester (4), lademaker (1), matroos (12), onder(scheeps)timmerman (3), onderkuiper (1), ondermeester (1), onderstuurman (2), onderzeilmaker (1), opper(scheeps)timmerman (1), opperkuiper (1), oppermeester (1), opperstuurman (1), provoost (1), scheepskorporaal (1), schieman (2), schipper (1),soldaat(127), tamboer (1), timmerman (2), vijlenkapper (1), ziekentrooster (1)
nationaliteiten
Dirk Jansz van de Wetering
deze reis					zijn ervaring
functie		maandbrief	schuldbrief	begunstigde	datum	functie
soldaat		nee	nee	-	13-5-1744	soldaat
inschrijving	Nationaal Archief, Den Haag, Verenigde Oostindische Compagnie (VOC)
Notulen
Archive of the Governor-General and Councillors of the Indies (Asia)
15-9-1744	Dingsdag den 15 7ber: 1744. 'S voormiddags alle present uijtgenoomen den E coopman en dispencier Nicolaas Heijningh bij indispositie Haar Wel Edele groot agtb:e de heeren gecommitteerde bewindhebberen en gevolmagtigdens tot de Secreete Saaken, so wel als de Wel Edele groot achtb:e heeren bewindhebberen ter Camer Zeeland, bij haare geEerde Letteren van den 3 en 16: april deeses jaars, met het op gisteren hier gearriveerde Schip vijvervreugd ontfangen, ons kenisse hebbende gelieven te geeven Dat de kroon van vrankrijk in maart pass:o niet alleen den oorlog heeft gedeclareert aan Sijne majesteijt den Kooning van groot Brittanje, maar ook nog dat het was te vreesen en te dugten, dat onsen Staat binnen korten, daar inne Soude kunnen geraaken, ... Hier na is bij resumptie van het geagt aanschrijvens van de hoog Edele heeren Seventhienen van den 18: den Jongst afgeweekene maand maart ons insgelijx met het in den hoofd deeses geciteerde Schip vijvervreugd aan handen gekoomen, best gedagt dat aan den raad van Justitie deeses gouvernements om sig daar van te bedienen bij het Jugeeren van het voor deselve hangende proces tusschen den heer Fiscaal Pieter reede van oudshoorn ten eenre, mitsgrs: den geweesenen gesaghebber van den hoeker d' Hector Jan Raaij en eenige officieren daar op bescheijden ter andere zeijde, copia sal worden gegeeven van seekere periode die saak aangaande in gemelden brief vermeld, en dat wijders op de verdere daar inne ter needer gestelde poincten van beschrijvinge in alle eerbied sal worden gereschribeert. NB: op 15 maart 1744 verklaart Frankrijk aan Engeland de oorlog.
13-10-1744	Dingsdagh den 13. Octob:r 1744. 'S voormiddags alle present. ... Memorie van de nabesz: Bieren uijt 't Schip vijver vreugd bij Pijlingh minder bevonden, gelijk te sien is bij de verklaaring van gecommitt: hier annex namentlijk 7. Vaten Delfs Trueel Bier op 30. vaten als afschrijven 6. vaten op 29. vaaten bij Pijlingh minder bevonden als sijnde 4. van 4 d:m, 10. van 5, 11. van 6, 3 van 7. en 1.van 12 d:m wan geweest, sijnde de 4. Laatste met Cassen in de boom en Buijk, mitsgaders vercoopen 1: d:o hard bevonden.
Opmerkingen
familielid	• Dirk Jansz is mijn stamvader. • Hij zal in 29 mei 1747 overlijden in Batavia.
reis	• Zowel het verblijf op de Kaap als het vervolg naar Batavia noem ik kort. • InAsia Inside Out(Tagliacozzo, Siu en Perdue, 2015) lees ik 'The Nieuw Vijvervreugd arrived in Batavia on December 6, 1744, probably earning her captain Hendrik Bossen and crew a sizable reward for such a fast journey. By 1746, any passage to Batavia or India that was completed within six months earned the captain and crew 900 guilders, and if they could shave another two weeks from the journey, the bonus was increased to 1200 guilders'. • Waarom de Vijvervreugd expliciet wordt genoemd weet ik niet, want de reis bedraagt tenslotte 207 dagen en dus langer dan 6 maanden. Elders op deze pagina staan voorbeelden van reizen die beduidend korter duurden (Ravenstein, Wickenburg, Rithem, Padmos, Keukenhof, Marienbos).
lading	• De lading is onbekend. Er zit een gat in de administratie van 1744 tm 1749. Uit de notulen van de Kaap is op te maken dat een deel van de lading bestond uit bier van slechte kwaliteit (of reeds bedorven was) en dat dit in de boekhouding werd afgeschreven.
konvooi	-
overige	• (Zuid Afrikaans)'Op 14 September 1744 het die skip Vijvervreugd in Tafelbaai vasgemeer met die nuus dat Frankryk oorlog teen Brittanje verklaar het en dat dit slegs 'n kwessie van tyd was voordat Nederland daarby betrokke sou raak. Die goewerneur het ook berig ontvang dat die Franse van voorneme was om oorlogskepe na oos-Indie te stuur en dat hulle aan die Kaap daarop voorbereid moet wees. Alle middele moes in werking gestel word om 'n verrassingsaanval die hoof te bied. Die burgers rondom die Kaapse nedersetting se aandag is daarop gevestig dat hulle nog steeds met seine opgeroep sou word. Hulle moes na die kasteel gaan sodra twee kanonskote uit die geskut op die punt Buren afgevuur is en 'n rooi vlag aan die vlagstok vertoon word. Die seine vir die inwoners in die buitewyke van die Kaap en omgewing sou steeds vanaf Plattekloof gemaak word.'(bron:Die Seinstelsel aan die Kaap, 1652 - 1795, S.A. Muller, 1992. Thesis. Stellenbosch University.) • De 7 passagiers, die op de Kaap opstapten, waren allen criminelen. Het lijkt mij dat ze met criminelen op de Kaap ook wel raad wisten. Daarom denk ik dat het bijvoorbeeld gedeserteerde zeelui of soldaten betreft, die niet volgens het lokale recht maar volgens het recht van de VOC berecht worden. De rechtbank daarvan zal dan in Batavia zetelen. Maar misschien waren de criminelen reeds veroordeeld en dienden ze hun straf in Indië te ondergaan • Omdat na aankomst in december 1744 de Vijvervreugd het enige vaarbare linieschip in Batavia was, de overige hadden zwaar achterstallig onderhoud, werd het een half jaar lang ingezet voor lokaal vervoer. • In de nacht van 20 op 21 augustus 1745 is het schip op de rede van Batavia ontploft (bron:Generale missiven van gouverneurs-generaal en raden aan heren XVII der Verenigde Oostindische Compagnie). Ze was geladen en gereed voor vertrek naar Holland. Door onachtzaamheid bij het bergen van het buskruit is het schip in de lucht gevlogen. 57 mannen kwamen om. Na de ramp wordt voorgesteld om voortaan een vaste lantaarn in de kruitkamer te bevestigen (bron:Maritime Stepping Stones). Als datum voor het vergaan van het schip kom ik op andere sites ook tegen 19-20 augustus 1745 en 23 juli 1746. Uiteindelijk lees ik opSejarah Nusantara, "'t schip vijvervreugd gesprongen. Den 20e: vrijdag deese nagt omtrent twaalf uren is het schip vijvervreugd, dat binnen een a twee dagen over Ceijlon naar patria ...."