Ansichtkaarten

Januari 2012 ontvang ik van mijn oom een tas met oude ansichten. Bij de overhandiging nog de woorden "Of ik interesse heb, gezien je hobby genealogie. Zo niet, dan gaat het bij het oud papier." De eerste afbeeldingen leveren vreugdekreten want het zijn kaarten van 50 tot 100 jaar oud. Totaal maar liefst 293 ansicht- en wenskaarten uit de periode 1912 - 1977 gericht aan de drie generaties familie:

  • Willem Hendriks van Bruggen (1839-1928). Als bejaarde weduwnaar woont hij bij zijn oudste dochter Geesje.
  • Geesje Willems van Bruggen (1871-1927) echtgenoot van Hendrik Kers van der Stouwe. Dit stel woont op Kampereiland en zijn de ouders van Hendrikje.
  • Hendrikje van der Stouwe (1903-1975) echtgenoot van Derk van de Wetering. Tot aan haar huwelijk in 1928 woont Hendrikje op de ouderlijke boerderij.

Opvallend aan de kaarten is de religeuze symboliek van de afbeeldingen en het taalgebruik op zowel voor- als achterkant van de kaart. Bij het uitzoeken van de kaarten stuit je op de hobby marcofilie, het verzamelen van poststempels. Hier blijkt een wereld achter schuil te gaan, die een genealoog extra informatie oplevert. Op de volgende pagina treft u een selectie van de oudere ansichtkaarten.

Afzenders

De kaarten zijn afkomstig van familie, vrienden en bekenden en door Hendrikje bewaard als herinnering. Voor mij zijn de vriendinnetjes van Hendrikje, geboren 13 november 1903, interessant omdat daarvan oorspronkelijk niet meer bekend was dan een naam. Ik heb de relatie zo goed mogelijk gereconstrueerd.

Vriendinnen van Hendrikje

  • Annigje en Neeltje Hoogendonk, geboren resp. 1905 en 1907, zijn kinderen van Adrianus Hoogendonk en Annigje den Breejen. Adrianus is rijksarbeider. Op één van de kaarten wordt gespro­ken van 'uw voormalig buurmeisje'. Destijds stonden op de Kattenwaard vier huizen en de familie Hoogendonk moet haast wel op het 'Binnenlicht' aan de monding van de IJssel hebben gewoond. Adrianus zal dan veerman, vuurtorenwachter en/of dijkbewaker zijn geweest van 1909 tot en met begin 1913.
    Op 100m afstand van de ouderlijke boerderij vond Hendrikje twee speelkamaraadjes. In die periode zullen Annigje en Hendrikje samen naar school op Kampereiland zijn gegaan en hebben daarbij het veer over het Rechterdiep en het Noorderdiep moeten passeren.
    De zussen Annigje en Neeltje Hoogendonk sturen tien kaarten aan de gezusters Hendrikje en Jentje van der Stouwe. De laatste kaarten stammen van voor hun huwelijk(en) en nadien hebben ze elkaar waarschijnlijk uit het oog verloren.
    Volgens het Algemeen Handelsblad (4-11-1927) was de woning 'hel-wit gepleisterd' en zal daarmee beeldbepalend zijn geweest voor de Kattenwaard.
  • Harmpje Stoel wordt geboren 10 december 1906 op de Kattenwaard. Haar ouders zijn Hendrik Stoel en Geesje Lindeboom. Hendrik is dan arbeider bij Rijkswaterstaat. Ook hierbij concludeer ik dat de familie Stoel op het Binnenlicht woonde. Ergens tussen 1906 en 1909 zijn ze dan naar Dieren verhuist en worden ze op de Kattenwaard opgevolgd door de familie Hoogendonk.
    De zussen Aaltje (geboren 6 januari 1899) en Harmpje Stoel sturen vier kaarten aan de zussen Hendrikje en Jentje van der Stouwe.
  • Petertje en Evertje van Dijk, geboren resp. 20 april 1904 en 22 juli 1905, zijn kinderen van Filip van Dijk en Jentje van den Burg. Volgens één van de kaarten woonde deze familie op het 'Binneneiland' en Grooten (1998) geeft aan op Erf 23. De afstand was groot en er moesten twee veerponten worden genomen om op bezoek te komen. Hendrikje zal beide kinderen mogelijk hebben gekend van het schoolplein.
  • Martha Willemina Gunnink D.d. (Derks dochter), geboren 2 oktober 1904, kind van Derk Gunnink en Lubbigje van Raalte. Volgens Grooten (1998) woonde deze familie op erf 24 op 300m afstand van de familie Van Dijk. Martha stuurt twee kaarten aan Hendrikje, in 1913 en 1915.
  • Aaltje van der Linde, geboren 25 oktober 1903, dochter van Geuje van der Linde en Aaltje van der Weerd. Deze familie woonde eveneens op het 'Binneneiland' en volgens Grooten (1998) woonde deze familie op erf 47. De kaart is van 1912.
  • Jentje Buijert, geboren 4 juli 1905, dochter van Aalt Buijert en Geertjen Aarts Fien, een achternicht van Hendrikje. Deze familie woonde destijds aan de Tweede Ebbingstraat in de stad Kampen. De kaart is van 1914.
  • Magteldje Kooiman, geboren 7 maart 1895, dochter van Jacob Kooiman en Aaltje van der Stouwe. Magteldje is een kleindochter van Kars van der Stouwe en zo een achter-achternicht van Hendrikje. Zij werkt als dienstmeid in ieder geval van 1912 tot 1916 op de boerderij van Van der Stouwe.
  • Jentje Gerrits Kanis, geboren 16 februari 1902. De beide ouders overlijden in 1907 en 1912. Zij was dus al vroeg wees. In 1920 werkt zij als dienstmeid bij Van der Stouwe op de Kattenwaard, maar is misschien al vanaf 1912 door de familie opgevangen.
  • Mijgje en Jentje Stoel, geboren resp. 1904 en 1906, dochters van Jan Jans Stoel en Annigje Selles. Volgens Grooten (1998) woonde deze familie op erf 39. aan de andere kant van het Kampereiland. Via moederskant zijn Mijgje en Jentje verwant aan Hendrikje. Of de vriendschap is gebaseerd op de familieband of is ontstaan op het schoolplein is onbekend. Niet is uitgezocht of Harmpje Stoel verwant is aan de zusters Mijgje en Jentje
  • Cornelia Jonkma van Dijk. Onbekend voor ons. De kaart is van 1916.
  • G. en T. v. Slageren. Onbekend voor ons. De kaart is van 1919.

Postbezorging op 1 januari

De verzameling kaarten telt veel nieuwjaarswensen. Een bijzonderheid hierbij is dat er destijds zelfs kaarten bezorgd werden op 1 januari, algemeen geldend als een zondag. Men moest een Andreaskruis over de brief of kaart trekken als men de brief op nieuwjaarsdag besteld wilde hebben. Deze mogelijkheid was er van het begin 20e eeuw tot in de dertiger jaren.

Achterkant nieuwjaarskaart. Vanwege het adreaskruis vindt de postbestelling op 1 januari plaats.
Voorkant nieuwjaarskaart

Deze kaart is op 29 december gepost in Katwijk aan Zee. Voor de afstempeling is een langebalkstempel gebruikt met als kenmerk 291214 11 12 V. Dat betekent 29 december 1914 tussen 11 uur en 12 uur voormiddags. Vanwege het kruis is de kaart besteld op 1 januari 1915.